Een van mijn grootste uitdaging op het werk is de coaching die ik krijg. Ergens halverwege mijn coachgesprek zeg ik: ‘Ik weet gewoon niet waar ik sta.’ Mijn opmerking wordt niet opgepikt en het lukt mij niet om er op terug te komen en uit te leggen wat ik nu eigenlijk wil zeggen. Het blijft de hele week in mijn hoofd hangen, dus ik besluit het uit te zoeken. Ik kom al snel terecht bij het verband tussen PDA, autisme en perfectionisme.
Wat is perfectionisme?
Perfectionisme is de drang om alles 100% goed te willen doen. Je hebt dan de drang om wat je doet foutloos te doen. In de praktijk betekent het dat je alleen oog hebt voor wat er fout gaat en niet voor wat er goed gaat. Dat je vaak langer bezig bent met taken omdat het perfect moet.
Als perfectionist heb je vaak hogere verwachtingen van jezelf dan je aan kunt. Het is onvermijdelijk dat er dingen verkeerd gaan en dan voel je je een sukkel. Dit kan er voor zorgen dat je blokkeert op het moment dat je moet presteren wat resulteert in faalangst.
PDA, autisme en perfectionisme
Perfectionisme is een gevolg van zwart-wit denken. Iets waar wij PDA-autisten heel erg goed in zijn. Dus bij ons is iets goed of fout. Een beetje fout of goed genoeg kennen we niet. Dit perfectionisme bij PDA is dus het gevolg van de verwachtingen die we van ons zelf hebben. We weten niet wanneer iets goed genoeg is, daarom moet het perfect.
Perfectionisme bij PDA-autisme is dus niet het gevolg van de hoge verwachtingen van hun omgeving. Het zijn niet de ouders die dit perfectionisme aanjagen. Het helpt ook niet als ouders hun verwachtingen en eisen verlagen. Dus ook al is je opvoeding of omgeving nog zo low demand, het perfectionisme blijft.
We hebben vaak onrealistische verwachtingen van ons zelf omdat we niet goed weten hoe bekwaam we zijn. We kunnen ons zelf hierin onderschatten, maar ook overschatten. Dan denken we dat we iets goed kunnen, maar in de praktijk valt dit tegen. Vaak met het gevolg dat we na één poging afhaken. Want als we iets niet helemaal goed doen falen we, perfect is het enige wat goed genoeg is.
Hoe zit het dan met gamen?
Vaak wordt mij gevraagd waarom het ons wel lukt om door te zetten bij het gamen. Waarom leren we daar wel van alles. Dit levert ons ook de nodige frustratie op. Iedereen met een gamer in de buurt kent ons gevloek en getier op bepaalde momenten. Toch gaan we vaak toch weer terug het spel in om het weer te proberen.
Dit komt doordat games vaak een hele uitgebalanceerde leercurve hebben. Het moet moeilijk en spannend genoeg zijn om onze interesse vast te houden, maar niet zo moeilijk dat het niet lukt, want dan wil je niet verder spelen. Daarnaast is het in een spel heel duidelijk wanneer het goed genoeg is. Wanneer je een level omhoog gaat, wanneer je een bepaalde beloning krijgt en wanneer je wint. Het doel is duidelijk en je vordering is duidelijk.
Hoe ga je er mee om?
Hoe ga je om met PDA, autisme en perfectionisme? Allereerst is het belangrijk om te beseffen dat het perfectionisme vanuit onszelf komt. De omgeving kan helpen, maar is geen oorzaak. Daarnaast is duidelijkheid over wanneer iets goed genoeg is van belang. De volgende dingen kunnen ons daarbij helpen:
- Omschrijf ons het doel: Vertel wat het doel van iets is en wanneer dit doel is bereikt. Wat zijn de criteria en wanneer is het goed genoeg. Wat zijn de minimale vereisten en wat kun je maximaal verwachten. Bespreek het grijze gebied daartussen.
- Bepaal de stappen: Bespreek met ons wat een taak inhoud en wat de stappen zijn. Vaak hebben we geen idee hoe we het aan kunnen pakken. Omschrijf dat zo nauwkeurig mogelijk.
- Bespreek de voortgang: Laat weten wanneer het goed genoeg is en bespreek of meer gewenst is.
- Doe het samen: Dit verlaagt de druk en geeft de mogelijkheid om bij iedere stap te overleggen.
- Preview en review: Bespreek van tevoren wat de verwachtingen zijn. Er zullen dingen mis gaan. Hoe kunnen we dat oplossen. Kijk na afloop wat er goed ging, hoe er om gegaan werd met dingen die mis gingen. Wanneer was het goed genoeg en is dat ondanks wat er mis ging bereikt?
Het doel van deze stappen is het leren zien van de grijze gebieden tussen goed genoeg en perfect. Plus dat we zo leren dat ook al ging het niet foutloos, het resultaat goed genoeg kan zijn.
Conclusie
PDA, autisme en perfectionisme
Perfectionisme is hardnekkig bij PDA-autisme. Juist daarom is het belangrijk om dit bespreekbaar te maken en ons handvatten te geven om er mee om te gaan. Ons perfectionisme gaat er niet van over, maar het maakt het beheersbaar. Het schrijven van deze blog heeft mij er in ieder geval bij geholpen. Bij de volgende coaching ga ik vragen wanneer mijn werk ‘goed genoeg’ is.
Help me ploeteren! Het kost je geen cent, alleen wat moeite.
Bronnen:
wijzijnmind.nl
Het boek:Autism Discussion Page van Bill Nason Hst 5 blz 115-120
Als we het over PDA-autisme hebben, denken we vaak aan extroverte PDA-ers. De flamboyante types die onmiddellijk in het oog springen met hun verschijning en/of gedrag. Maar wat als PDA-autisme van binnen zit? Wat als je stilletjes weerstand biedt aan eisen en je angst en stress zich naar binnen richten. Lees verder…
