Regelmatig zie ik krijg ik vragen over het gamegedrag van PDA-ers. Vaak van ouders die zich oprecht zorgen maken over het gamegedrag van hun kind. Vooral als het om tieners gaat die helemaal niets anders meer doen dan gamen. Hoe zit dat eigenlijk met gamen en PDA-autisme? Een moeilijke vraag want het is ingewikkelde materie. Ik probeer hier een begin te maken.
Pokemon
Eind jaren 90 kwamen de eerste Pokemonspellen op de gameboy uit. Niet alleen was het spel populair, je kon het ook overal mee naar toe nemen. Ook op de school van mijn dochter waren de Pokemon spellen populair. Al snel gingen er stemmen op om het op school te verbieden. De leerkrachten snapte niet waarom het zo populair was onder hun autistische leerlingen.
Na lang onderhandelen en veel uitleg mochten de leerlingen het in de pauzes blijven spelen. Ik kon ze uitleggen dat het spel zo aansloeg bij de leerlingen omdat alles in het spel voorspelbaar is. Hoeveel pokemon er zijn, bij hoeveel punten ze evalueren, waar je ze kunt vinden, enz. Ik liet ze ook zien dat het interactie tussen de leerlingen op gang bracht. Er werd gediscussieerd welke Pokemon het sterkste was, met welke je het beste kon beginnen en welke aanval het beste was. Ook moesten er pokemon geruild worden om ze alle 151 te kunnen verzamelen.
Onderzoeken
Sinds die tijd heeft gamen een grote ontwikkeling doorgemaakt waardoor er ook steeds meer vragen kwamen over gamegedrag. Al snel waren er vermoedens dat jongeren met autisme sneller problematisch gamegedrag vertonen dan andere jongeren. Ik probeer de onderzoeken erbij te vinden.
Na een middagje spitten in het beperkte aantal onderzoeken die er zijn, blijkt dat de enige conclusie die eruit komt, is dat dat autisme positief gerelateerd is aan Gaming Disorder, maar dit geld alleen voor mensen met een autisme diagnose. Elk onderzoek geeft aan dat dit verder onderzocht moet worden. Naar oplossingen is dus nog geen enkel onderzoek gedaan.
Gelukkig is er wel onderzoek gedaan naar de voordelen van gamen. Er wordt onder andere gekeken naar het inzetten van serious games die helpen om bepaalde kennis en vaardigheden te ontwikkelen. Er zijn voor autistische jongeren veel voordelen verbonden aan het spelen van online spellen.
Het waarom
Waarom gaat iemand zo op in het gamen? Wat maakt het zo aantrekkelijk om zoveel tijd ingame door te brengen? De voordelen die het meeste worden genoemd door gamers met autisme zijn: Online contact is makkelijker, het geeft ontspanning en is een manier om uit de werkelijkheid te kunnen ontsnappen.
Het leven ingame sluit naadloos aan bij de mogelijkheden en behoeftes van mensen met autisme. De communicatie is makkelijker omdat er geen non-verbaal gedrag aan verbonden is en er weinig ruis is. Ontspannen is moeilijk als de meeste activiteiten je spanning opleveren. Gamen kan hiervoor een prettige uitlaatklep zijn. Het eist al je aandacht op waardoor er geen ruimte meer is voor zorgen of problemen.
Verder zijn spellen logisch en gestructureerd opgebouwd. Er zijn duidelijke regels. Je hebt zelf de regie in handen. Als iemand vervelend is, blok je hem gewoon. Je kunt alleen spelen of met een groep. Je kunt de instellingen zelf afstemmen enz.
Zijn er oplossingen?
Nu je weet wat het gamen voor je kind zo aantrekkelijk maakt, begrijp je beter waarom je kind graag ingame is. Maar wat als je PDA-puber alleen nog maar wil gamen? Helaas is er geen kant-en-klare oplossing maar, ik kan je wel wat handvatten geven.
Tijdens de PDA Space Summit 2022 zag ik een gesprek met Dan Clark van MindJam. Hij is een oud-leraar en runt samen met een aantal mentoren MindJam. Ze bieden emotionele ondersteuning en begeleiding aan kinderen en jongeren door middel van gaming. Ze zoeken ingame contact met jongeren om zo op een ontspannen manier contact te leggen en een leeromgeving te scheppen. Dit werkt zo goed dat ze een wachtlijst hebben en druk op zoek zijn naar meer mentoren. Ik hoop echt dat dit initiatief in Nederland ook door iemand opgepikt wordt. Er is een prima boterham in te verdienen en het zou zoveel jongeren helpen.
Wat ze doen is een connectie maken om zo een leeromgeving te kweken. Dit kun je als ouder ook doen. Het toverwoord bij PDA-autisme is connectie. Als je goed contact kunt leggen met je kind komt er ruimte. Dus als je kind niets anders meer doet dan gamen, verdiep je in de wereld van je kind. Vraag of je eens mee mag kijken. Vraag eens hoe dat spel nou precies werkt. Stel je open zonder te oordelen. Vraag welk spel je kind speelt en verdiep je er in zodat je er zinnige vragen over kunt stellen. Vaak wil je kind er graag over praten.
Boek
Er is een boek dat heet Gamen en autisme. Het is van Herm Kisjes en Erno Mijland. Zoals de titel al zegt, is het geschreven met autisme in gedachten. Dit maakt het niet heel geschikt bij PDA-autisme. Er staan nog al wat maatregelen in die absoluut averechts werken bij PDA. Maar als je geen idee hebt waarom je kind al dat gamen zo fijn vind en je kan goed onderscheid maken tussen autisme en PDA-autisme, kan het boek heel verhelderend zijn. Er wordt duidelijk in uitgelegd wat het gamen zo aantrekkelijk maakt.
Help me ploeteren! Het kost je geen cent, alleen wat moeite.
Conclusie
Er zijn meerdere redenen waarom gamen zo aantrekkelijk is voor mensen met autisme. Het maakt sociale contact makkelijker en is vaak de enige manier om echt te ontspannen.
Als een jongere alleen maar aan het gamen is, wordt er snel aan gameverslaving gedacht, maar zeker bij PDA-autisme kan het ook gaan om escapisme. Het ontsnappen uit een wereld die moeilijk en ingewikkeld is en geen enkele ontspanning bied.
Als ouder kun je proberen aan te sluiten bij de game wereld van je kind. Op die manier kun je contact maken en werken aan een connectie die toegang geeft tot meer mogelijkheden.
Bronnen:
Mindjam
Essay van Kornegoor
Autism, Problematic Internet Use and Gaming Disorder: A Systematic Review
Het boek
Gamen en autisme
Het boek
Grip op gamen
Gamen en PDA-autisme aanvulling
Mijn autistische partner geeft ook altijd aan dat hij alleen echt mentaal tot rust kan komen in games. Als hij “diep” in de game zit vergeet hij alles om zich heen. Soms ook te eten en drinken. Gelukkig neemt dit geen extreme vormen aan. Als kind heeft hij gamen wel als vorm van escapisme ontwikkeld omdat hij op school gepest werd en thuis was er vaak ruzie. Gelukkig gaat dat nu beter. Ik ben juist blij dat hij zo in games op kan gaan als dat hem rust brengt. Je zou het kunnen vergelijken met een goed boek dat je maar niet weg kan leggen. Toch kijken mensen daar vaak heel anders tegen aan. Dat vind ik jammer.
Een goed boek is inderdaad een hele goede vergelijking. Ik kan in een goed boek en in een goed spel tot rust komen. Dan ben ik gewoon helemaal even helemaal in een andere wereld. Dat is heel herkenbaar. Het is idd jammer dat gamen vaak negatief wordt ervaren terwijl het heel positief kan zijn.