Jermaine leerde me een wijze les over PDA-autisme en grenzen. Hij is een kat met een verleden. Hij is zwervend op staat gevonden. Broodmager en zijn vacht een grote klit. Het lukte hem niet om zich als wilde kat te redden in onze maatschappij.
Grenzen stellen
In de opvang hebben ze hem geschoren, ingeënt en gechipt. Hij at goed en al snel zag hij er uit als de prachtige kat die hij nu is. Toch wilde niemand hem in huis nemen. De ene na de andere kat werd geadopteerd, maar Jermaine niet. Mijn collega vond dat zo sneu dat ze hem in huis nam. Toen bleek dat hij het niet met haar katten kon vinden. Hij ontpopte zich als een echte billenbijter. Als een andere kat wegliep, rende hij erachter aan om ze in hun billen te bijten. Toen het niet langer kon, heeft ze Jermaine apart gezet in een kamer zodat hij zijn dagen in alle rust alleen kon doorbrengen.
Ik vertelde haar dat ik op zoek was naar een kat als huisdier. Ze vroeg me of ik kennis wilde maken met Jermaine. Dat wilde ik wel en al snel nam ik Jermaine in huis. Ik heb altijd honden als huisdier gehad en geen kat. Dus ik begon Jermaine gelijk op te voeden en grenzen te stellen.
Opvoedstress
Jermaine reageerde daar niet goed op. Hij bleef uit mijn buurt en hield me nachten lang wakker met zijn gemauw. Ik mocht hem af een toe eens aaien, maar meestal mocht ik niet aan hem komen. Het ging niet goed met Jermaine en het ging niet goed met mij. Ik stormde ’s nachts schreeuwend mijn bed uit om hem te laten ophouden met mauwen. Wat natuurlijk niks hielp.
Ik vroeg raad aan anderen en had gesprekken met een katten gedragsdeskundige. Ze vertelde dat het een kat met een verleden was en dat ik geduld moest hebben. Anderen vertelde dat ik zijn gedrag moest negeren en weer anderen kwamen met manieren om hem te straffen voor zijn gedrag. Niets hielp, ik had er letterlijk slapeloze nachten van.
Je weet het niet altijd beter
Tot mijn PDA-kind tegen me zei: ‘Waarom laat je hem niet gewoon met rust. Je rent constant achter hem aan. Dat arme beest krijgt geen enkele rust. Je hebt twee PDA-ers opgevoed, jij zou toch beter moeten weten.’
Ja dat klopt, ik zou beter moeten weten. Het blijft gek hoe snel we als mens weer terug vallen in een systeem van straffen, belonen en grenzen stellen. Dat we zonder ons te verdiepen in wat de ander nodig heeft proberen onze wil en mening aan anderen op te dringen. Niet alles in het leven van mijn dochter gaat goed. Ik denk dan dat ik het begrijp en heb de neiging om alles over te nemen en te regelen voor haar. Dit wil ze niet en dat is terecht. Want het geeft niet alleen mij een gevoel van superioriteit, maar het geeft haar een gevoel van hulpeloosheid. Dat kan toch niet de bedoeling zijn.
PDA-autisme en grenzen loslaten
Mijn dochter kan door haar PDA-autisme moeilijk hulp accepteren. Toch help ik haar. Hoe dan? Ik heb een stap terug gedaan en los gelaten. Ik heb tegen haar gezegd: ‘Ik denk niet dat ik beter weet wat goed voor je is dan jijzelf.’ ‘Precies’ was haar reactie. ‘Ik ben niet helemaal hulpeloos.’ Dat klopt PDA kan betekenen dat je op bepaalde vlakken ondersteuning nodig hebt. Het betekent niet dat je zelf geen beslissingen kunt nemen. Ik ben er ondertussen achter dat het niet respectvol is om steeds te denken dat je het als ouder beter weet.
Als ik dat aan ouders probeer uit te leggen krijg ik vaak als reactie: ‘Dus we moeten maar alles pikken van ons kind. Overal in mee gaan en geen grenzen trekken. Want dat is wat we zien als ouder, alles of niets. Maar tussen alles bepalen voor je kind en helemaal geen grenzen trekken zit nog een heleboel ruimte.
Pick your battles
Veel van onze regels zijn gebaseerd op de ideeën die we mee hebben gekregen vanuit onze opvoeding en hoe we in de maatschappij staan. Regels die wij belangrijk vinden, kunnen in andere culturen heel anders zijn. Bij ons is eten met mes en vork de regel, terwijl in een andere cultuur eten met je handen heel normaal is.
Als je dan bedenkt dat het een PDA-er verschrikkelijk veel moeite en energie kost om zich aan een regel te houden. En dat een PDA-er door alle regels zo overvraagd wordt dat ze ervan in paniek raken. Dan wil je dit als ouder toch zo veel mogelijk vermijden. Dus nee, je hoeft niet overal in mee te gaan. Maar als je alle minder belangrijke regels schrapt, komt er meer ruimte en energie voor de echt belangrijke regels.
School
Ik wil hier een belangrijke kanttekening bij plaatsen over school. PDA en school is een lastige combinatie omdat scholen uitpuilen van de regels. Dus als het je PDA-er lukt om naar school te gaan, houdt er dan rekening mee dat alle energie op gaat aan de schooldag. Vaak lijkt er op school niets aan de hand, maar zodra het kind thuis is barst de bom.
Weet dan dat alle energie is opgegaan aan het maskeren en de regels volgen op school. Thuis is er geen energie meer over en is er ruimte en tijd nodig om weer op te laden. Dit kan gamen zijn, alleen in je kamer zitten of voor de tv hangen. Weet dan dat dit de reden is dat alles te veel is voor je kind en het daarom over de rooie gaat als je alleen al hun kant uit kijkt. Het is echt al heel wat als het naar school gaan lukt.
Schrap waar het kan
Schrap dus zoveel mogelijk regels en kijk naar je kind wat er wel mogelijk is. Kijk welke regels er echt niet te omzeilen zijn en weet dat je daar strijd over krijgt. Zoals Dokter Ross zegt: ‘Een kind zal het goed doen als die dat kan’ Als ze dit niet kunnen is er een reden waarom dit niet lukt. Bij PDA-er is die reden een neurologisch probleem waardoor hun vecht/vlucht reactie bij elke demand af gaat. Probeer je maar eens voor te stellen hoe vreselijk vermoeiend dat is.
Wees creatief
Ik weet dat het moeilijk kan zijn om er met je kind over te praten. Soms is dat helemaal niet mogelijk. Ik heb het geluk dat ik kan praten met mijn dochter als ze rustig is en voldoende energie heeft. Dat geeft de mogelijkheid om haar te vragen wat ze nodig heeft. Voor heel veel dingen vinden we een workaround. Ze heeft moeite met in slaap komen dus aan haar voeteneinde staat een tv met een spelcomputer zodat ze kan spelen tot ze in slaap valt. Er zijn vaak veel creatieve oplossingen te vinden om het leven van en met een PDA-er makkelijker te maken, maar dan moet je wel de traditionele regels en verwachtingen los kunnen laten.
Kies voor rust
Er is jammer genoeg geen snelle oplossing als je het over PDA-autisme en grenzen hebt, maar het is zeker mogelijk om een manier te vinden om er mee om te gaan. Als PDA-er maar ook als ouder van een PDA-er. Dat kost moeite en het is die moeite waard. Want als het lukt, levert het voor alle partijen meer rust op.
En Jermaine? Ik heb de raad van mijn dochter opgevolgd. Ik heb hem met rust gelaten. Het belangrijkste vond ik dat hij niet op het aanrecht of op de tafel kwam. Dus die regel heb ik aan vastgehouden en de rest heb ik los gelaten. Dat heeft geholpen. We kunnen het een stuk beter vinden. Hij komt niet op het aanrecht of de tafel en heeft zicht ontpopt tot een rustige knuffelige huiskat. Ik weet zeker dat hij het naar zijn zin heeft. Zo nu en dan mauwt hij ’s nachts nog eens, maar daar erger ik me niet meer aan.
Help me ploeteren! Het kost je geen cent, alleen wat moeite.
