‘Ruim die rotzooi toch eens op.’ zei mijn vader vaak tegen mijn moeder. ‘Welke rotzooi bedoelt hij?’ vroeg mijn moeder dan. Want ze zag echt niet wat hij bedoelde. We kijken allemaal anders tegen onze spullen aan. Ik ben heel georganiseerd. Mijn boeken staan op onderwerp gesorteerd in de kast. Dus nu weet je gelijk hoe de rest van mijn huis er uit ziet. Mijn dochter vind het prima dat al haar spullen verspreid door het huis liggen. Als ze iets nodig heeft wat in een bak zit, keert ze de bak om. Pakt ze wat ze nodig heeft en laat de rest liggen. Dus nu weet je gelijk hoe haar huis eruit ziet. Want PDA en opruimen gaan vaak niet goed samen.
Chaos of orde
Samen met mijn dochter ben ik bezig enige orde aan te brengen in haar huis. Want het is niet schoon te houden op deze manier. Dit is een lastig en moeizaam proces. Eigenlijk is het een strijd die we al voeren vanaf dat ze klein is. Ze speelde het liefst met alle kasten op en al haar speelgoed op de grond om haar heen. Dus kasten werden leeg geveegd en bakken omgekeerd. Tot haar grote frustratie sorteerde ik dan alles weer uit en stopte het weer in bakken en kasten.
Andere aanpak
We zijn nu een paar maanden bezig om haar appartement op te ruimen. We lopen daarbij allebei op ons tenen omdat we de sfeer niet willen verpesten. Ze is volwassen en het is haar appartement dus ik wil haar geen dingen opdringen. Maar het is wel belangrijk dat er voldoende ruimte is om te leven en om het schoon te houden. Mijn dochter probeert me tegemoet te komen omdat ze weet dat ik veel moeite doe en dat te veel chaos haar appartement onleefbaar maakt. Dus ploeteren we samen dapper door en kost het ons verschrikkelijk veel energie. Dit moet toch anders kunnen.
Hoe dan?
In een facebookgroep kwam ik een foto tegen van spelend kind midden in een chaos van speelgoed. De hele kamer lag vol. Bij de foto stond een opmerking van de moeder dat het kind alleen rustig kan spelen als het een bende in de speelkamer is. Heel herkenbaar.
Er kwamen veel reacties en ook reacties van volwassen PDA-ers. Daar zat hele goede uitleg en heel veel goede raad tussen. Ik heb contact met ze gezocht en gevraagd of hun goede raad door mocht geven via deze blog. Niet alleen kreeg ik daar toestemming voor, maar ik kreeg nog veel meer informatie die ik hier graag met jullie deel.
De chaostheorie
De chaostheorie omschrijft dat wat een chaos lijkt toch volgens bepaalde regels ontstaat en geordend is. Dit gaat ook op voor de zooi in het appartement van mijn dochter. Ze weet precies waar alles is. Ik kan om het kleinste dingetje vragen en ze vertelt met feilloos waar het ligt. Dit geldt voor veel PDA-ers. Vervolgens ga ik opruimen en gooi ik van alles in een bak de kast. Nu heeft ze geen idee meer waar haar spullen zijn. Dat dit vervelend is en haar stress bezorgd dat begreep ik al wel. Maar waarom dat zo is, begreep ik niet.
Weg is weg
Ik kreeg van een volwassen PDA-er de volgende uitleg: Ik worstelde als kind met objectduurzaamheid, dus de herinnering dat iets bestond als ik het niet kon zien. En ik had constante visuele prikkels nodig om kalm te blijven, daarom wilde ik alles naar buiten hebben en het overal verspreiden. Zelfs als volwassene voel ik me HEEL ongemakkelijk in een kamer waar alles “weg” is.
Het probleem is dat ik ook problemen had met de executieve functies (zeer vaak voorkomend bij autisme) en een extreem beperkte tolerantie voor steeds weer bukken en staan (POTS, ook vaak voor bij autisme) en voor het snel achter elkaar aanraken van veel verschillende dingen, dus “oppakken” was een absolute zintuiglijke nachtmerrie.
De spullenkaart
Mijn dochter vertelde dat het bij haar geen probleem is als dingen buiten haar gezichtsveld staan, maar dat ze een mentale kaart in haar hoofd heeft waar haar spullen staan. Als iemand die spullen verplaatst geeft dat stress. De spullen kunnen wel worden verplaatst met haar toestemming en als ze erbij is. Bijna alle PDA-er die ik heb gesproken zeggen dat het helpt als spullen in het zicht staan en op een logische plek. Dus alles wat met was te maken heeft in de ruimte waar de wasmachine staat. Maar het liefst ook de schone kleren zodat de kleren alleen de ruimte verlaten als ze worden gedragen. Nog een voorbeeld is: alles wat nodig is om thee te maken op de plek waar je thee drinkt. Dus een dienblad op tafel met de waterkoker, kopjes, thee, enz.
Vuilnis
Als je wil dat het vuilnis in een vuilnisbak terecht komt, zul je overal een vuilnisbak neer moeten zetten. Niet alleen moet er altijd eentje in het zicht staan, hij moet ook niet te ver weg staan. Hoe verder hij weg staat hoe meer het als een demand voelt.
Wat voor de één vuilnis is, kan voor een ander een dierbare herinnering zijn. Hier kreeg ik een prachtige uitleg over:
Begrijp dat “dingen” vaak de bewaarders zijn van herinneringen voor ass kinderen/volwassenen. We kunnen een ervaring vaak niet in één keer verwerken, want we verwerken ze maar met een of twee zintuigen.
En dan nemen we een object mee naar huis dat ons brein zal triggeren om de rest van de ervaring later opnieuw af te spelen en te verwerken. Zodat we echt kunnen “beleven” wat we deden. Als dat eenmaal gebeurt, wordt die herinnering eigenlijk alleen nog door dat object getriggerd. Daardoor krijgen ze een ongelooflijke praktische betekenis, niet alleen sentimentele waarde. Zonder het object vast te houden, is de herinnering gefragmenteerd of verdwenen.
PDA en opruimen tips
Naast al deze waardevolle informatie kreeg ik ook nog een heleboel praktische tips.
- Gebruik doorzichtige bakken en open rekken om speelgoed/spullen van een PDA-er op te ruimen.
- Gebruik geen deksels, lades of dichte kasten.
- Hang netten op om knuffels in te gooien zodat ze in het zicht blijven.
- Gebruik een speelkleed zodat je alles zo weer in de bak kan gieten.
- Koop een grijpstok om dingen op te pakken en maak er een spelletje van.
- Beperk de hoeveelheid speelgoed/spullen in een kamer.
- Zet een wasmand in de slaapkamer voor de vuile was.
- Een plakboek of map met hoezen voor spullen waar een herinnering aan vast zit.
Niet volledig
Ik ben alle PDA-ers waarmee ik heb gesproken heel dankbaar dat ze hun ervaringen wilde delen. Het gaat vaak over hele persoonlijke dingen. Ze wilde niet met name genoemd worden, maar vonden het allemaal heel belangrijk dat hun kennis gedeeld wordt. Ze willen allemaal hartstochtelijk graag dat het voor de volgende generatie PDA-ers makkelijker wordt. Dit zegt iets over hoe zij zelf zijn opgegroeid en maakt me extra dankbaar voor hun bijdrage.
Natuurlijk is deze blog over PDA en opruimen net zoals de meeste van mijn blogs lang niet volledig dus voel je vrij om via een reactie dit onderwerp aan te vullen.
Help me ploeteren! Het kost je geen cent, alleen wat moeite.
