Een van de nieuwste inzichten in hulp bij agressie is de geweldloos verzet methode van Haim Omer. Wat houdt deze methode in? Kan deze methode ook helpen bij PDA – autisme?
Wat is de geweldloos verzet methode?
Deze methode is ontwikkeld door Haim Omer. Hij is hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Tel Aviv, Israël. Hij ontwikkelde de methode voor ouders van kinderen tussen de 4 en 25 jaar met agressief en risicovol gedrag.
Onze manier van opvoeden is veranderd. Discipline heeft plaats gemaakt voor een vrijere opvoeding waar meer plek is voor acceptatie en autonomie. Dat betekent dat er ook een andere aanpak nodig is voor agressie, botweg de kop proberen in te drukken werkt niet. Daarom kwam Haim Omer met de geweldloos verzet methode.
Deze methode is gebaseerd op geweldloos verzet zoals we dat kennen van Ghandi en Martin Luther King gebaseerd op de ideeen van Gene Sharp. Het doel is een einde maken aan destructief en risicovol gedrag van kinderen zonder dat dit tot escalatie leidt.
Deze methode is zeker niet nieuw, maar Hiam Omer heeft het verwerkt tot stappenplan. Hij plaatst daarbij de kanttekening dat niet alles wat je doet zal werken, maar dat je langzaam gedragsverandering voor elkaar kan krijgen door vooral op je eigen gedrag te letten. Want alleen kun je geen ruzie maken, daar heb je de reactie van een ander bij nodig.
Hoe werkt het?
De geweldloos verzet methode heeft als doel het machteloze gevoel van ouders van agressieve kinderen verminderen. Dit kan bereikt worden door een duidelijke stellingname tegen geweld, risicovol en antisociaal gedrag. En door het absoluut vermijden van fysieke, psychische of verbale agressie.
Het is de bedoeling om het ouderlijk gezag te herstellen op vastberaden, geweldloze en niet-escalerende wijze. Dit bereik je als ouder via vier basis punten.
- Vergroot je aanwezigheid en betrokkenheid
- Voorkom escalaties door controle te houden over je eigen gedrag als ouder (het weerstaan van provocaties en zelf strikt vermijden van fysieke of verbale agressie)
- Doorbreek je isolement en zet een support-netwerk op.
- Neem duidelijk stelling tegen geweld, risicovol en zelfdestructief gedrag.
Hoe werkt dat in de praktijk?
Hoe je dit aan kunt pakken wordt beschreven in een duidelijk stappenplan die bestaat uit de volgende stappen.
- De aankondiging aan het kind dat de ouders verandering van de situatie willen en daar aan gaan werken op een andere manier dan voorheen en met steun van supporters uit de omgeving van het gezin
- De sit-in, om duidelijk te maken dat de ouder het destructieve gedrag niet langer accepteert en het kind vraagt om een oplossing te bedenken.
- Bevelen weigeren: het doorbreken van de gewoonte om tegemoet te komen aan eisen van het kind die (al of niet met dreigementen) worden afgedwongen.
- De telefoonronde, waarin de ouders systematisch telefonisch contact zoeken met contactpersonen van het kind.
- Het volgen van het kind als de ouders eenmaal weten waar het is.
- De staking, waarbij het hele gezin drie dagen thuisblijft en alle overige werkzaamheden afzegt.
- Verzoeningsgebaren, die helpen de relatie met het kind te verbreden, zodat die niet langer alleen nog uit conflicten bestaat.
Werkt het?
Er is een onderzoek gedaan naar de praktijkervaringen met de Geweldloos Verzet methode in Nederland (Rodenburg, Breugem & Tempe, 2010). In deze eindevaluatie rapporteerde 80% van de ouders een afname van machteloosheid, de inzet van hulptroepen, een sterke vermindering van het aantal conflicten en de heftigheid daarvan. Er werd ook een toename van positief contact tussen ouders en kind gemeld.
Dat is een mooi resultaat, maar het betekent wel dat de methode bij 20% niet werkt. Dit kan verschillende redenen hebben. Je moet er dus rekening mee houden dat de methode niet in alle gevallen werkt.
Werkt geweldloos verzet bij PDA?
Er zijn ouders van PDA-ers die goede resultaten hebben bereikt met deze methode. Ik denk ook zeker dat de methode geschikt is voor ouders van PDA-ers. Ik wil daar wel een aantal kanttekeningen bij plaatsen. De methode zal in geval van PDA-autisme aangepast moeten worden aan de situatie.
Zoals bijvoorbeeld de sit-in. Het zal niet bij elke PDA-er haalbaar zijn om dit in hun slaapkamer te doen omdat dit te veel stress en angst geeft. Een sit-in op de drempel of net buiten de kamer kan een alternatief zijn. De telefoonronde, het volgen en de staking zullen bij PDA niet vaak bruikbaar zijn omdat de meeste PDA-er de deur al niet uitgaan.
Als ouder van een PDA-er kun je deze methode vooral inzetten om je eigen gedrag te monitoren. Door je eerste impulsen te leren onderdrukken en te leren hoe je het beste kunt reageren. Want door je eigen gedrag te veranderen zul je ook een andere reactie krijgen.
Ook het opzetten van een supportnetwerk is een belangrijk punt. Veel van ons staan er alleen voor omdat er weinig begrip is voor PDA. Door contact te zoeken met mensen die begrip hebben voor je situatie kom je uit je isolement. Dit helpt je om steviger in je schoenen te staan. Je kunt dan ergens terecht met je zorgen en vragen. Ik weet dat dat niet altijd makkelijk is in het geval van PDA, maar je aansluiten bij een PDA Facebookgroep kan al helpen.
Conclusie
Hiam heeft een punt met zijn geweldloos verzet methode. Als ouder van een PDA-er kun je er zeker je voordeel meedoen. De methode moet wel aangepast worden aan jouw situatie en je moet een lange adem hebben. Want zoals Hiam zelf zegt: ‘Niet alles wat je doet zal werken.’ Toch kun je langzaam gedragsverandering voor elkaar kan krijgen. Daarvoor moet je wel bereid zijn vooral op je eigen gedrag te letten.
Deze aanpak komt gedeeltelijk overeen met de aanpak zoals die beschreven wordt in het boek Het Explosieve kind van Ross Green. Daarin wordt er van uitgegaan dat het kind bepaalde vaardigheden mist om met de situatie om te gaan. Maar ook daar wordt je als ouder gevraagd je reactie aan te passen om de situatie onder controle te krijgen. Ross Green zet echter meer in op samenwerking in plaats van controle wat de methode zo geschikt maakt voor PDA-ers.
Door de geweldloos verzet methode aan te passen en meer in te zetten op samenwerking in plaats van controle kan deze zeker helpen in het geval van Pathological Demand Avoidance.
Help me ploeteren! Het kost je geen cent, alleen wat moeite.
Bronnen:
Methodebeschrijving geweldloos verzet in gezinnen
Geweldloos Verzet
Geweldloos-verzet.nl
Rodenburg, L., Breugem, H. & de Tempe, J. (2010). Ik laat je niet los. een gestructureerde methodiek voor ‘nieuwe autoriteit’ van Haim Omer. Systeemtherapie, 22(3), 148-164.
