Ik krijg de laatste tijd veel vragen over PDA en verbaal geweld. Ouders die willen weten hoe ze om moeten gaan met het constant uitgescholden worden. Waarom vragen van hun kind altijd gepaard moeten gaan met veel gevloek en gescheld.
Ik heb er al eens eerder over geschreven, maar die blog gaat vooral over verbale agressie bij een meltdown. Deze vragen gaan over het vloeken en schelden in dagelijkse situaties. Ik weet dat de meeste PDA-ers net als ik een voorliefde hebben voor krachttermen. Maar dit gaat wel verder dan het uiten van hier en daar wat krachttermen. Ik besluit er eens in te duiken.
Waarom?
Voordat ik ga zitten om een blog te schrijven suddert het meestal een paar dagen in mijn hoofd. Ik zoek er dan allerlei informatie over op en sla de boeken er nog eens op na. Het schelden en vloeken is iets wat me al een tijdje bezighoudt. Want waarom hoort het schelden en vloeken zo bij PDA? Waarom doen we het zo graag en wat brengt het ons?
Tourette?
Ik vraag me af of we moedwillig tekeer gaan of dat het iets is wat ons overkomt. Ik denk aan het syndroom van Gilles de la Tourette. Mijn dochter heeft dit in haar diagnose staan en ik weet dat er meerdere onderzoeken zijn waarin een relatie tussen autisme en Tourette is aangetoond. Het is een neurologische stoornis en er wordt nog onderzoek gedaan naar de relatie tussen Tourette syndroom en autistische tics.
Toch komt coprolalie, de tic waarbij men vloekt en scheld, maar in minder dan 20% van de gevallen voor. Tourette kan dus een verklaring zijn voor krachttermen van een PDA-er. Persoonlijk denk ik dat het genuanceerder licht. Ik ben nieuwsgierig naar de samenhang van neurologische problemen zoals PDA, tics en Tourette en hoop op meer onderzoek.
Levelen?
Op het moment dat PDA-ers een bedreiging van hun autonomie voelen of het gevoel hebben dat iemand boven ze staat, kunnen ze nivellerend gedrag gaan vertonen. Ook wel levelen genoemd. Als ouder loop je vaak de kans om dit te triggeren bij je PDA-er. Je bent tenslotte de ouder. Maar het gebeurt ook bij partners weet ik uit ervaring.
Als een PDA-er te maken krijgt met verlies van autonomie en/of autoriteit dan reageert ons autonome zenuwstelsel onmiddellijk en dat kan zich uiten in verbaal geweld. Dit hoeft niet altijd want bij introverte PDA-ers kan de reactie zich ook naar binnen keren met alle gevolgen van dien.
Nivellerend gedrag kan ook een verklaring zijn voor verbaal geweld van een PDA-er. Dit gedrag is net als bij Tourette onvrijwillig. Het gebeurt niet bewust en is niet persoonlijk gericht.
Ontladen?
Deze vorm van verbaal geweld is makkelijk te herkennen. Tenminste voor ouders en partners, want de buitenwereld merkt hier meestal niets van. PDA-ers die kunnen maskeren doen dat vaak op school of op het werk. Hierdoor loopt de spanning in de loop van de dag hoog op. Doordat ze niet weten hoe ze die spanning op een gezonde manier kwijt kunnen raken, krijgt het thuisfront flink wat getier over zich heen.
Stim?
Voor mij is is schelden en vloeken een stim. Bij de meeste volwassen PDA-ers die ik ken, is dit ook het geval. Het klinkt misschien raar, maar we vinden het heerlijk om overal een stel krachttermen aan toe te voegen. Het zorgt voor ontlading en we voelen ons er echt beter door.
Vaak is deze manier van verbaal geweld gecontroleerd. Het lukt ons het aan te passen aan de situatie en het te onderdrukken als het niet gepast is. Dit kost ons wel energie. Net als een andere stim kunnen de meeste van ons het tijdelijk onderdrukken, maar dat geld zeker niet voor iedereen.
PDA en verbaal geweld
Bij verbaal geweld van je PDA-er is het verstandig om niet gelijk te reageren, maar eerst te pauzeren. Dit geeft je tijd om goed naar de situatie te kijken zodat je informatie krijgt over de oorzaak. Het verbale geweld van PDA-ers kan meerdere oorzaken hebben. Dus als je wil weten hoe je er het beste mee om kan gaan is het belangrijk om eerst uit te zoeken wat de oorzaak is.
Help me ploeteren! Het kost je geen cent, alleen wat moeite.
Bronnen:
Tics and Tourette syndrome in autism spectrum disorders
Tourette syndrome and autistic disorder: A significant relationship
‘Bitch!’ zegt hij. ‘Waarom?’ vraag ik ‘Omdat ik voor mezelf opkom? ‘Daar heb je wel gelijk in’ geeft hij toe. Autonomie is een kernkwaliteit. Het wordt gezien als een goede eigenschap, want dan kun je zelfstandig werken, zelf beslissingen nemen, enz. Totdat iemand tegen je autonomie op botst. Dan gaat het ineens niet meer over … Lees verder
Schelden bij veel spanning is herkenbaar bij mijn zoon van 12. Maar hij lijkt het ook te doen als hij zich niet zo goed een houding weet te geven. Het lijkt dan op ‘stoer’ doen of een reactie willen uitlokken.
Erover in gesprek gaan lijkt niks te helpen. Het zijn maar woorden zegt hij, dus wat is het probleem. Het is ook wat breder dan schelden. Het lijkt meer op willen shockeren met taal.
Ik ben bang dat het hem juist in de problemen gaat krijgen hoe ouder dat hij wordt. Verder is het voornamelijk internaliserende problematiek, maar dat schelden wordt een steeds groter probleem.
Bedankt voor je reactie Karin, als je zoon zich geen houding weet te geven verliest hij zijn controle over de situatie dat triggert zijn vecht/vlucht reactie. Om dan weer grip op de situatie te krijgen is shockeren een strategie die door PDA-ers gebruikt wordt. Het is de snelste manier om alle ogen op je gericht te krijgen en weer overwicht op de situatie te krijgen. Vaak zien we dat dit toeneemt in de puberteit, maar ook weer af neemt daarna. Volwassen PDA-ers gebruiken het vaak nog wel als uitlaatklep, maar weten ook wel wanneer het niet kan.