Autisme en validisme

Autisme en validisme

Mijn bericht over het onderzoek ‘Waarom autistische adolescente jongens gamen?‘ wordt heel veel gelezen. Dat betekent dat er ook veel reacties op komen. Een aantal van die reacties zijn in de trant van: ‘Maar dat hebben alle jongeren toch?’ Dit is validisme. Dus tijd om het eens te hebben over autisme en validisme.

Wat is validisme?

Nou eigenlijk is het gewoon discriminatie. Het is het achterstellen en stigmatiseren van mensen met een handicap of chronische ziekte. Ook al zien veel van ons autisme niet meer als een ziekte, maar als neurologische variatie, we hebben wel vaak aanpassingen en/of hulp nodig om goed te kunnen functioneren.

Er zijn verschillende soorten validisme, maar ik ga vandaag vooral in op interactioneel validisme. Dit is de manier waarop mensen in het dagelijks leven met ons omgaan. Door ons autisme worden we vaak verkeerd ingeschat of betutteld, of er wordt geen rekening met ons gehouden. Er wordt vaak over ons gepraat in plaats van met ons.

Helaas is validisme zo verweven in onze samenleving dat veel mensen niet eens door hebben hoe ver de discriminatie gaat. Ze hebben vaak niet door dat ze zich eraan schuldig maken.

Het ontkennen van de beperking

Een van de vervelendste vormen van validisme is het ontkennen van de beperking. Iets wat bij autisme echt veel voorkomt. Ik geef je wat voorbeelden.

  • Iedereen is toch een beetje autistisch.
  • Ik word ook moe van veel mensen om me heen.
  • Je ziet er helemaal niet autistisch uit.
  • Mijn kind heeft ook wel eens een driftbui.
  • Niet alleen autistische kids gamen, neurotypische toch ook.
  • Er zijn heel veel mensen die gamen.

En zo kan ik nog wel even doorgaan, maar ik denk dat het probleem zo wel duidelijk is.

Wat er eigenlijk gezegd wordt is: ‘Joh je moet niet zo zeuren, waar je tegenaan loopt, daar lopen we allemaal tegenaan.’ Het probleem hiermee is dat zo met één klap onze vaak unieke en soms bizarre problemen van tafel worden geveegd. Met andere woorden: ‘Je past je maar aan want dat doen wij ook.’ Alsof het een keuze is voor ons. Alsof we ons niet willen aanpassen. Hoeveel makkelijker zou het voor ons zijn als we dat konden. Veel van ons proberen het door te maskeren. Wat ons weer een hele nieuwe set aan uitdagingen oplevert.

Ook voor ouders of verzorgers van een autistisch kind is dit heel naar. Al hun uitdagingen en problemen worden op deze manier ontkent waardoor ze vaak erg gaan twijfelen aan hun eigen inschattingsvermogen.

Hoe we ons identificeren

Wat ik zelf een van de bizarste manieren van autisme en validisme vindt, is dat anderen ons gaan vertellen hoe we ons zouden moeten identificeren. Een van de commentaren op mijn post was: ‘Mensen hebben autisme en zijn niet autistisch. Laat dat toch eens doordringen!’ Nou uh, dat maak ik zelf wel uit. Het is aan iedereen zelf om aan te geven hoe ze zich willen noemen. Dit kan zijn neurodivers, autistisch, persoon met autisme, ik heb autisme, enz.

Als we onszelf een label geven en daarmee in een hokje plaatsen is dat onze eigen keuze. Vaak helpt het ons gelijkgestemden te vinden en meer over onszelf te leren. Het probleem is namelijk niet het label maar de mensen die ons anders behandelen vanwege dat label.

Autisme en validisme

Martine Delfos legt het heel goed uit. Ik zou het niet beter onder woorden kunnen brengen. Daarom eindig ik met twee citaten van haar.

“De grootste uitdaging voor mensen met autisme is het idee dat mensen in hun omgeving denken dat ze het begrijpen. Dit leidt tot een soort overnemen en regelen van hun leven. Zowel voor familie als voor professionals geeft het idee dat je controle over iemands leven kan hebben, een gevoel van superioriteit. Dit gevoel van superioriteit kan gemakkelijk tot discriminatie leiden en dat men tegen alles in voor de eigen standpunten gaat vechten.

Dit gebeurt met de beste bedoelingen, maar het laat de mensen met autisme verbijsterd achter met een gevoel van minderwaardigheid en een ernstig beschadigd zelfbeeld. Hierdoor worden hun mogelijkheden tot ontwikkeling ernstig onderdrukt; het lijkt een vorm van psychologisch lynchen. Het is alsof men in een psychologisch oorlogsgebied leeft. Een houding van ‘niet-begrijpen’ met bescheidenheid en respect zou er niet alleen toe leiden om mensen met autisme te bevragen over hun eigen kennis over zichzelf, wat van doorslaggevend belang is, maar het zou gewoonweg ook getuigen van respect en beschaving.”

Martine Delfos, klinisch psychologe, in ‘Een wondere wereld: autisme als leven vanuit jezelf’ (SWP, 2022)

”We hoeven niet alles te begrijpen, als we maar begrijpen dát we het niet begrijpen; dan gaan we respectvoller met elkaar om” – Martine Delfos in De Psycholoog nr. 6, 2022.

Bronnen:
Wikipedia

Help me ploeteren! Het kost je geen cent, alleen wat moeite.

Waarom autistische adolescente jongens gamen?

Deel dit bericht:
Myneke

Auteur: Myneke

Myneke (zij/haar) Boekenwurm, sokkenbreidster, PDA-ma en blogger over autisme met een PDA profiel.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *