Ik heb PDA vertelt hij op Instagram. ‘Ik weiger vaak om dingen te doen, niet omdat ik ze niet wil doen, maar omdat iemand eist dat ik ze doe. Terwijl als ze het netjes vragen, ik het graag doe.’ Steeds vaker kom ik dit soort berichten tegen. Wat op zich goed is want het brengt PDA onder de aandacht. Alleen klopt de informatie niet, want niet alle vraagvermijding is PDA.
What’s in a name?
De verwarring begint al bij de naam PDA, Pathological Demand Avoidance in het Nederlands pathologische vraagvermijding. Hier wordt maar één kenmerk genoemd. Wat de indruk kan wekken dat het hier om een eigenschap gaat in plaats van om een allesomvattende aandoening.
PDA wordt ook wel Persistent of Pervasive Drive for Autonomy genoemd. In het Nederlands: Aanhoudende of allesomvattende drang naar autonomie. Een naam die bij veel PDA-ers de voorkeur heeft omdat het veel beter past bij het hele plaatje van PDA en niet alleen één kenmerk omschrijft.
Pathologisch of rationeel?
Vraagvermijding komt in allerlei soorten en maten voor. Het grootste gedeelte valt niet onder PDA. Toch wordt steeds vaker elke vorm van vraagvermijding als PDA weggezet. Terwijl het overgrote deel van de vraagvermijding rationeel is in plaats van pathologisch. Het verschil zit in de reden van de vraagvermijding.
Rationele vraagvermijding heeft een reden. Zoals iets niet willen doen omdat het je niet vriendelijk gevraagd wordt, of iets niet willen dragen omdat het niet lekker zit. Pathologisch verwijst naar een abnormale drang. Dus eigenlijk het vermijden van vragen/eisen omdat het vragen/eisen zijn.
Dan komt de vraag op: ‘Wanneer de eisen van het dagelijks leven aanzienlijke en slopende angsten veroorzaken, kan het vermijden ervan dan niet als pathologisch worden opgevat, maar volkomen redelijk en zelfs rationeel zijn?’ Dus ook al kan de vraagvermijding van buitenaf pathologisch lijken, dan kan er toch een rationele reden zijn om iets te vermijden.
PDA is veel meer dan vraagvermijding
Zowel rationele als pathologische vraagvermijding komt voor bij PDA. Maar PDA is zoveel meer dan vraagvermijding. Het kenmerkt zich ook door de noodzaak aan autonomie. We moeten zelf de touwtjes in handen hebben. Verder hebben we niets met hiërarchie en autoriteit en hebben we intense emoties net als stemmingswisselingen. Je kunt enkele kenmerken vinden op de pagina ‘Wat is PDA’ en je kunt een aantal gedragingen vinden in de ‘Extreme Demand Avoidance 8-item measure (EDA-8)’.
Maar de hoofdreden waarom mensen uitkomen bij PDA is omdat alle hulp die bij autisme prima werkt niet werkt. Zo ongeveer alles is al geprobeerd voordat mensen bij PDA uitkomen. Maar ook dat wil niet altijd zeggen dat het om PDA gaat. Gelukkig doet de low demand aanpak die bij PDA-ers goed werkt, het ook goed bij anderen die vastgelopen zijn.
Niet alle vraagvermijding is PDA
Door PDA te reduceren tot alleen vraagvermijding ga je voorbij aan de complexiteit van deze allesomvattende aandoening. Die levens heel ingewikkeld maakt en waar vaak geen begrip voor is. Want ach iedereen vermijdt wel eens. Dat klopt, maar dat heeft niets met PDA te maken.
Weet dat er meerdere soorten vraagvermijding bestaan en dat ze allemaal voor kunnen komen bij PDA. Maar het is de pathologische vraagvermijding die een aanwijzing voor PDA kan zijn. Daarnaast zijn er nog een aantal kenmerken en gedragingen die bij PDA horen. Dus niet alle vraagvermijding is PDA en PDA is niet alleen vraagvermijding.
Help me ploeteren! Het kost je geen cent, alleen wat moeite.
Bronnen:
Pathological demand avoidance: What and who are being pathologised and in whose interests? By Allison Moore
PDA Society What is PDA?
Een vraag die me vaak gesteld wordt door ouders is: ‘Hoe weet ik of mijn kind PDA heeft?’ Nu heb ik al eens een artikel geschreven over het verschil tussen autisme en PDA-autisme, maar dat is een lang verhaal met heel veel punten. Ik begrijp dat een korte checklist ‘Hoe weet je dat het PDA … Lees verder
