‘Bitch!’ zegt hij. ‘Waarom?’ vraag ik ‘Omdat ik voor mezelf opkom? ‘Daar heb je wel gelijk in’ geeft hij toe.
Autonomie is een kernkwaliteit. Het wordt gezien als een goede eigenschap, want dan kun je zelfstandig werken, zelf beslissingen nemen, enz. Totdat iemand tegen je autonomie op botst. Dan gaat het ineens niet meer over autonomie, maar over bitch, dwars, koppig, enz. PDA-autisme en autonomie zijn onafscheidelijk en dat is niet altijd makkelijk.
Autonomie
Uit onderzoek blijkt dat autonomie belangrijk is om goed te kunnen functioneren. Als je probeert uit te zoeken wat autonomie precies betekent krijg je verschillende omschrijvingen. Autonomie is:
- Onafhankelijkheid van personen
- Het recht om zelf te bepalen wat je doet
- Onafhankelijk
- Zelfstandig
- Zelfbeschikking
- Zelf bepalen hoe je wil leven
Als je dit allemaal bij elkaar optelt, is autonomie zelf bepalen wat belangrijk voor je is en je eigen levenspad bewandelen. Maar je eigen levenspad bewandelen betekent ook zelfredzaam zijn en zelfredzaam zijn, betekent rekening houden met anderen. Voor de meeste mensen een heel logisch verhaal. Voor een PDA-er een lastige tegenstelling.
PDA-autisme en autonomie
Voor ons PDA-ers is het zelf bepalen wat we doen extreem belangrijk. Zo belangrijk dat PDA ook staat voor Persistent Drive for Autonomie. In het Nederlands betekent dat: Continue drang naar autonomie. We zijn altijd bezig onze autonomie te bewaken, in stand en in evenwicht te houden. Dat klinkt vermoeiend en dat is het ook.
Maar zodra onze autonomie in het gedrang is gaat onze vecht of vlucht reactie werken. Dit betekent dat we ons angstig en bedreigt voelen. We zullen er dan alles aan doen om onze autonomie terug te krijgen. We proberen dan ons evenwicht weer terug te krijgen. Dit wordt compensatie gedrag of levelen genoemd.
Balans zoeken
Dit levelen ziet eruit als manipulatief gedrag, controledrang, impulsief gedrag of agressie. Het is de reden waarom PDA-ers schelden en vloeken. De reden dat je kind continu je volledige aandacht wil. Het is waarom je kind agressief wordt als je het vraagt zijn rotzooi op te ruimen. Dit is waarom ik agressief word als mijn moeder zegt dat ik iets ‘moet’ doen. Ik ben 58 en het lukt haar nog steeds om me zo op de kast te krijgen. 😉
Soms bouwt de spanning op en lukt het ons een tijdje om die onder controle te houden. Dan kunnen we een tijd goed functioneren op school of in een groep. Maar de kosten daarvoor zijn hoog en zullen gecompenseerd moeten worden. Dit kan zich uiten in een meltdown, maar ook in dagen, weken en soms nog langer gamen, niet uit bed komen, alleen maar lezen, enz. Hoe langer we de bedreiging van onze autonomie verdragen, hoe langer we nodig hebben om onze balans weer te vinden.
Vertrouwen
Het is belangrijk om te beseffen dat ons ‘moeilijke’ gedrag voortkomt uit een poging onze autonomie terug te krijgen en zo onszelf weer in balans te brengen. Het is een reactie van ons zenuwstelsel en geen poging om je te manipuleren. Als je dit beseft, kijk je andere ogen naar het gedrag. Dan zie je dat het niet persoonlijk is, maar dat we ons zo gedragen om onze autonomie weer in balans te brengen en onze vecht of vlucht reactie af te laten nemen.
Het maakt je leven als ouder/partner/begeleider moeilijk als je steeds als bliksemafleider moet dienen. Maar weet dat degene die we als bliksemafleider gebruiken vaak degene is die waar we de beste band mee hebben. Jij bent degene waarin we ons vertrouwen stellen om ons te helpen levelen.
Help me ploeteren! Het kost je geen cent, alleen wat moeite.
Bronnen
Ensie.nl
Wikipedia.com
Atpeaceparents
Mijn dochter was een huilbaby. Al snel had ik door dat als ik haar in een draagzak op mijn buik hing ze rustiger werd. Ik deed dan gewoon het huishouden, de boodschappen en wat ik verder nog moest doen. Nu weet ik dat dit een vorm van co-regulatie is. ‘Co-regulatie wat is dat?’ vraag je … Lees verder
