Een ongeleid PDA projectiel

Vooral jonge PDA-ers gedragen zich nog wel eens als een ongeleid projectiel. Hoewel ik er zo af en toe ook nog wel eens last van heb. Voor ouders is het een hele uitdaging als je zo een ongeleid PDA projectiel in huis hebt. Daarom hier wat uitleg en tips.

Het begint in ons hoofd

Het begint vaak doordat er teveel tegelijk in ons hoofd gaande is. Als je het vergelijkt met een computerscherm, dan hebben wij altijd een groot aantal tabbladen met verschillende onderwerpen open staan plus een liedje. Grappig genoeg hebben we bijna altijd een liedje in ons hoofd. We vragen ook wel aan elkaar: ‘Welk liedje heb jij in je hoofd?’ Soms gaat het liedje van de ander dan verder in ons hoofd.

Dit gebeurt niet alleen met liedjes maar met alles om ons heen en dus ook met emoties. Mijn dochter pikt het zelfs via de chat op. ‘Ben je boos op mij?’ vraagt ze dan. Het is ons in de loop van de tijd gelukt om een scheiding aan te brengen tussen onze eigen emoties en die van de ander. Dus als ik haar uitleg waarom ik op dat moment kribbig ben en dat het niets met haar te maken heeft kan ze het loslaten. Ik heb ook moeten leren haar emoties niet over te nemen. Dit is een van de moeilijkste dingen om te leren als ouder, maar ook een van de belangrijkste als je het over PDA hebt.

Het komt naar buiten

Als er zoveel gaande is in je hoofd dan heeft dat invloed op je gedrag. Vooral bij PDA-autisme kan al die herrie in je hoofd je verschrikkelijk angstig maken. Dit triggert je vecht of vlucht reactie. Je wordt onrustig, kribbig en misschien wel agressief. In de praktijk zie je dan een kind wat rond rent als een kip zonder kop, dingen stuk maakt, anderen het bloed onder de nagels vandaan haalt of extreem bazig wordt.

Als ouder probeer je dan de situatie onder controle te krijgen. Want je maakt je zorgen, anderen hebben er last van en er gaan dingen stuk. Misschien schaam je je ook, wat heel begrijpelijk is. Je wilt als ouder graag weer controle over de situatie hebben, maar dat lukt niet. Je probeert van alles en als dat niet werkt, wordt je geïrriteerd, kribbig maar vooral gefrustreerd. Dit wordt weer opgepikt door de PDA-er en zo zie je een vicieuze cirkel ontstaan.

Ingesleten gedrag

Autistische kinderen lopen vast in het herhalen van gedrag en lokken voorspelbare scènes uit. Dus voor je het weet zit je vast in een patroon waar deze vreselijke scene steeds weer opgevoerd wordt. Het is voor je kind de snelste manier om een voorspelbare reactie van zijn omgeving te krijgen. Of dit positief of negatief is maakt niet uit. Door de routine te triggeren wordt hij in werking gezet en dat brengt voorspelbaarheid, controle en vrede. Tot het niet meer werkt. Vaak is de routine dan al zo ingesleten dat niemand meer weet hoe je het moet stoppen.

Verschuiving

Veel volwassen PDA-ers hebben het over een shift, een verschuiving. Ze bedoelen daarmee de verschuiving die je als ouder kunt maken om je PDA-kind beter te kunnen helpen. Ze bedoelen daarmee de manier waarop je naar het gedrag van je kind kijkt. Als je kan zien dat het gedrag voortkomt uit angst, omdat je kind niet de vaardigheden heeft het probleem waar het tegen aan loopt aan te pakken. Ziet het gedrag er ineens heel anders uit. Je verlegt dan je blik waardoor je het gedrag anders ervaart. Je reactie zal dan ook veranderen.

Tips

Om een ongeleid PDA projectiel tot rust te brengen is balans nodig. Neem afstand van de traditionele manier van opvoeden en ga een partnerschap met je kind aan. Baseer dat op vertrouwen, flexibiliteit en samenwerking. Dit is een hele uitdaging, daarom hieronder nog wat tips.

Bedenk dat het gedrag voortkomt uit een vlucht of vecht reactie. Je kind heeft niet de skills om met de situatie om te gaan.
Weet dat alle gedrag communicatie is dus kijk ook kritisch naar je eigen gedrag.
Verdiep je in declaratief taalgebruik
Maak gebruik van de Panda-cirkel
Lees Het Explosieve Kind van Ross Green
Volg volwassen PDA-ers op social media voor tips
Sluit je aan bij PDA-Facebookgroepen